İneklerde sindirim sistemi, insanlarınkinden çok farklı işleyen bir yapıya sahiptir. İneklerin mideleri dört bölümden oluşmaktadır: işkembe, börkenek, kırkbayır ve şirden. Sindirim süreci şu sırayla işlemektedir: ağız - işkembe - börkenek - ağız - kırkbayır - şirden - bağırsak. İnekler, geviş getiren otçullar sınıfına girmektedir. Şimdi, ineklerde sindirim sistemi organlarını detaylı olarak tanıyalım. Ağız Yenilen yiyeceklerin tükürük yardımı ile ezildiği ilk bölümdür. İnekler yiyecekleri dilleri ile seçerler ve ardından ısırıp yemeye başlarlar. Yabancı otları ayırt edebilme yetenekleri vardır. İnek gibi geviş getiren memelilerde diş yapısı tam değildir. Üst kesici ve köpek dişleri mevcut değildir. Alt çenede kürek şeklinde altışar adet kesici diş bulunmaktadır. Ayrıca alt çenedeki köpek dişleri de kesici görevini yapar. Ağızda ezilip kimyasal ve fiziksel sindirimi başlayan besinler, sırasıyla işkembeye ve börkenek kısmına aktarılır. İşkembe ve Börkenek İneklerde sindirim sisteminin ikinci aşamasında yer alan işkembe ve börkenek, çok sayıda sindirime yardımcı bakteri, protozoa ve maya mantarı gibi mikroorganizmalar içermektedir. Ağızdan gelen yiyecekler bu mikroorganizmalar ile iyice harmanlanır. Mikroorganizmaların görevi, besinlerle gelen karbonhidratların çoğunu işkembe duvarının alabileceği maddelere çevirmektir. Fermantasyon adı verilen bu sistemde enerji kaynağı olan maddeler sindirilmiş olur. Fermantasyon esnasında ortaya çıkan gazlar birikir ve geğirme yoluyla ağızdan dışarı çıkar. Yutulan bu maddeler, daha çok parçalanması için işkembe ve börkenek arasında adeta mekik dokur. Sağlıklı bir inekte işkembe dakikada 3-5 defa kasılır. İyice ezilen besinler, işkembenin ön bölümünün kontraksiyonları ve yemek borusunun geriye doğru hareketleri ile ufak porsiyonlar halinde ağıza geri gönderilir. Bu olay, daha çok dinlenme esnasında gerçekleşir. Geviş getirme dediğimiz bu aşamadan sonra yiyecekler geri gönderilir. Kırkbayır ve Şirden Geviş getirme işleminden sonra tekrar yutularak kırkbayır ve şirden kısmına gönderilen besinler burada ayrışmaya devam eder. Kırkbayır bölümü, iç yüzeyinin girintili çıkıntılı olmasından dolayı bu adı almıştır. Kırkbayırda besinlerin içindeki suyun büyük bir kısmı emilir. Şirdende ise besinlerin kimyasal sindirimi devam eder ve bir bölümü sindirilen besinler ince bağırsağa geçer. Sindirim enzimleri ve asit salgılayan esas mide bölümü şirdendir. Burada sindirim tamamlandıktan sonra besinlerin emilimi gerçekleşir. Besinler bağırsağa geçiş yaptıktan sonra kalan gereksiz kısımlar dışarı atılır. Sonuç İneklerde sindirim sistemi, insanınkine kıyasla oldukça ilginçtir. Bu kompleks yapının detaylı incelenmesi, hayvan besleme ve sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. İneklerin sindirim sistemi, onların beslenme alışkanlıklarına ve doğadaki rollerine uygun olarak evrimleşmiştir. Bu nedenle, ineklerin sağlıklı bir sindirim sistemi için doğru beslenme ve bakım koşullarının sağlanması gerekmektedir. |