Besinlerin Sindirimi

Besinlerin sindirimi; yağ, protein ve karbonhidrat gibi büyük molekül yapısına sahip organik besinlerin hücreler tarafından alınarak kullanılabilmesi için yapı taşlarına kadar parçalanması gerekmektedir. Sindirim ağızda başlar, midede devam eder, ince bağırsakta son bulur.

Karbonhidratların sindirimi ağızda başlar. Tükürükte var olan amilaz enzimi glikojen ve nişasta üzerine etki ederek bu molekülleri parçalar. Sonuçta daha kısa zincirli bir polisakkarit olan dekstrin ve iki adet glikoz molekülünden oluşan maltoz oluşur. Besinlerin ağızda kalma süresi sınırlı olduğundan dolayı karbonhidrat sindiriminin yaklaşık olarak %5'i burada gerçekleşmektedir.

Ağız boşluğunda başlayan karbonhidrat sindirimi pankreastan salgılanmış olan amilaz enzimi aracılığı ile ince bağırsakta devam eder. Pankreastan salgılanmış olan amilaz enzimi tükürükteki amilazdan çok daha etkilidir. Ağızda sindirilemeyen nişasta ve glikojen onikiparmak bağırsağında dekstrin ve maltoza parçalanır.

İnce bağırsak mukozasından salgılanan sükraz, maltoz ve laktoz enzimleri sakkaroz, laktoz ve maltozu monomerlerine ayırır. Ayrıca dekstrinaz enzimi de dekstrini glikoz moleküllerine kadar parçalar. Bu şekilde karbonhidratların sindirimi ince bağırsakta tamamlanmış olur.

Ağızda protein sindirimi gerçekleşmez. Proteinlerin sindirimi midede başlayıp, ince bağırsakta son bulur. Mide öz suyu içerisinde bulunan pepsinojen, hidroklorik asitle pepsine dönüşür.

Pepsin proteinleri polipeptitlerine parçalar. Süt çocuklarında ise mide öz suyundaki lap enzimi bir süt proteini olan kazeini çökeltir. Böylece pepsin enzimi, kazeini daha kolay sindirebilmektedir.

Midede proteinler tam anlamıyla sindirime uğramaz. Kimus, mideden sonra onikiparmak bağırsağına geçer. Kimusun ince bağırsağa teması sonucunda mukozadan enterokinaz enzimi salgılanır. Enterokinaz, pankreas salgısı olan tripsinojeni aktifleştirip tripsine dönüştürür. Tripsin de yine bir pankreas salgısı konumunda olan kimotripsinojeni aktifleştirerek kimotripsine dönüştürmekle görevlidir.

Midede parçalanamayan veya polipeptitlere kadar parçalanmış olan proteinler tripsin, kimotirpsin ve ince bağırsak mukozasından salgılanan erepsin enzimleri aracılığı ile aminoasitlere kadar parçalanır.

Besinlerin sindirimi içinde var olan yağın sindirimi ince bağırsakta başlar ve burada biter. Yağların suda çözülmemesi yağın sindirimini zorlaştırır. Fakat safra kesesinden onikiparmak bağırsağına salgılanmış olan safra, yağları mekanik olarak sindirip küçük yağ damlacıklarına çevirir. Böylece yağların yüzey alanları artar ve pankreastan salgılanan lipaz enziminin çok daha hızlı etki etmesi sağlanır. Sonuç olarak yağlar, gliserol ve yağ asitlerine ayrışmış olur.